O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti tarixi
O‘zbekiston SSR Ministrlar Sovetining 1947-yil 4-oktyabrdagi “Chet tillar o‘qituvchilari tayyorlash haqida”gi 3485-son va “Maktabda chet tillar o‘qitishni yaxshilash to‘g‘risida”gi 3488-son qarorlariga asosan, 1948-yilda Toshkent davlat chet tillar pedagogika instituti (hozirgi O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti) tashkil etilgan. O‘zbekiston SSR Ministrlar Sovetining 1948-yil 25-avgustdagi farmoyishiga binoan institut uchun Toshkent shahridagi Sapyorlar ko‘chasi, 11-uydan joy ajratilgan.
Mustaqillik yillarida chet tillarini o‘qitish va o‘rganish respublikada davlatning ijtimoiy yo‘nalishi sifatida qaralmoqda. Chet tillarga bo‘lgan munosabat, ularni o‘rganish va o‘rgatish jarayoniga diqqat e’tibor kuchaymoqda. O‘zbekistonda yosh avlodni yuksak bilimli, intelektual salohiyatli qilib tarbiyalash hamda ta’lim sohasini rivojlantirish bo‘yicha amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli islohotlar jahon hamjamiyatining e’tiborini o‘ziga jalb qilmoqda. Davlat tomonidan yoshlarni nafaqat keng bilim va professional ko‘nikmalarni egallash, balki xorijiy davlatlardagi tengdoshlari bilan faol muloqot qilish, bugungi globallashuv jarayonida dunyoda ro‘y berayotgan voqea-hodisalar, yangilik va o‘zgarishlardan atroflicha xabardor bo‘lishi, “taraqqiyot kaliti” bo‘lgan xorijiy tillarni chuqur egallashi uchun barcha sharoitlar yaratilmoqda. Respublikada chet tillarini o‘rgatish va o‘rganish davlat siyosati darajasiga ko‘tarilishi ushbu sohada keng ko‘lamli ishlarning olib borilishiga sabab bo‘lmoqda. Dastlabki davrlardan boshlab xorijiy tillarni o‘qitishning huquqiy asoslarini yaratishga muhim e’tibor qaratildi.
Respublikada O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1992-yil 12-maydagi PF-401-son Farmoni bilan mustaqillikning bir mevasi sifatida bir nechta oliy o‘quv yurtlari qatori O‘zbekiston davlat jahon tillari universitetining Toshkent davlat chet tillar pedagogika hamda Rus tili va adabiyoti institutlari negizida tashkil qilinganligi ulkan tarixiy voqelik bo‘ldi. Bu davrda (1984-2002 yillar) universitetga Bo‘ronov Jamoliddin Bo‘ronovich rektor sifatida faoliyat olib bordi.
Bu davrda universitet O‘zbekistonda chet tili bo‘yicha malakali mutaxassislar tayyorlashning ishonchli o‘chog‘iga aylangan, chet tiliga ixtisoslashgan oliy o‘quv yurtiga aylandi.
2002-2008 yillarda Shoumarov Gʻayrat Bahromovich universitetga rahbarlik qildi.
Universitet ma’naviy muhitini yaxshilashda Gʻayrat Bahromovichning xizmatlari katta bo‘ldi.
Ismailov Abdulla Ismailovich 2008-2012 yillarda universitet rektori sifatida katta tashkiliy ishlarni amalga oshirdi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 24-iyuldagi “Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlarga tayyorlash va ularni attestatsiyadan o‘tkazish tizimini yanada takomillashtirish to‘g‘risida”gi PF-4456-son Farmoni hamda Vazirlar Mahkamasining 2012-yil 28-dekabrdagi “Oliy o‘quv yurtidan keyingi ta’lim hamda oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagogik kadrlarga attestatsiyadan o‘tkazish tizimini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi 365-son qarori respublikada kadrlar tayyorlashning yangi bosqichiga o‘tishga asos bo‘ldi. Qabul qilingan yangi tizim talablari doirasida chet tillarning turli tarmoqlarida fan doktorlarini tayyorlash yuzasidan chora-tadbirlar ishlab chiqilib, respublika ilmiy salohiyatini ko‘tarish, olimlar korpusini yoshartirish bo‘yicha ham faoliyat tashkil etildi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2012-yil 10-dekabrdagi “Chet tillarni o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-1875-son Qarori asosida ta’lim tizimining barcha bosqichlarida chet tillarni o‘rganishni kengaytirish Dasturiga kiritilgan chora-tadbirlar belgilangan muddatlarga muvofiq sifatli va o‘z vaqtida bajarilishi ta’minlandi. Chet tillarni o‘rganishni yanada rivojlantirish bo‘yicha doimiy ishlaydigan Muvofiqlashtiruvchi kengash tashkil qilindi. O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti uning ishchi organi etib belgilandi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2013-yil 8-maydagi “Chet tillarni o‘rganish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-1875-son Qarori asosida Vazirlar Mahkamasining “Uzluksiz ta’lim tizimining chet tillar bo‘yicha davlat ta’lim standartini tasdiqlash to‘g‘risida”gi 124-son qarori qabul qilindi. Unda O‘zbekiston Respublikasi uzluksiz ta’lim tizimida Davlat ta’lim standartlari asosida chet tilini o‘rganish vazifasi belgilab berildi.
2013-2016 yillarda universitetga Qayumov Shuxrat Shukurovich rektor etib tayinlandi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining xorijiy tillar o‘qitishni yaxshilash maqsadida 2013-yil 23-mayda “O‘zbekiston Davlat jahon tillari universitetining faoliyatini takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qabul qilgan navbatdagi PQ-1971-son Qarorini 1992-yil 12-maydagi “O‘zbekiston Davlat jahon tillari universitetini tashkil qilish to‘g‘risida”gi PF-401-son Farmonining mantiqiy davomi deb hisoblash mumkin. Qarorda, jumladan, chet tillarni o‘rganishni yanada rivojlantirish, xalqaro standartlarga muvofiq umumta’lim maktablari, kasb-hunar kollejlari va akademik liseylar, oliy ta’lim muassasalari uchun chet tillari bo‘yicha yuqori malakali o‘qituvchilarni tayyorlash darajasi va sifatini yuksaltirish chora-tadbirlarini amalga oshirishni ta’minlash ko‘rsatib o‘tildi. O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti chet tillari bo‘yicha uzluksiz ta’lim tizimining respublika bazaviy ta’lim va ilmiy-metodik muassasasi etib belgilandi.
2016-2020 yillarda universitetga Rahimov Gʻanisher Xudoyqulovich rektor bo‘lib keldi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 20-apreldagi “Oliy ta’lim tizimini yanada rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-2909-son Qarori ijrosini ta’minlash maqsadida chet tillarni o‘qitishning innovasion-metodikalarini rivojlantirish, respublika ilmiy-amaliy markazining chet tillar bo‘yicha darsliklar va o‘quv-uslubiy majmualarning yangi avlodini takomillashtirish va nashrga tayyorlash kabi vazifalar belgilandi. Ta’lim standartlari, o‘quv dasturlari va rejalari, darsliklarni ishlab chiqish, shuningdek, ta’lim jarayonini tashkil etish uchun yetakchi xorijiy o‘quv markazlarini, chet tillar bo‘yicha xalqaro ekspertlar va mutaxassislarni respublikadagi ko‘plab oliy o‘quv yurtlariga jalb etildi. Ishlab chiqarishdan ajralmagan holda chet tillarni o‘qitish tizimi qayta ko‘rib chiqilib, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2018 yil 4 iyundagi “2018/2019 o‘quv yilida O‘zbekiston Respublikasining oliy ta’lim muassasalariga o‘qishga qabul qilish to‘g‘risida”gi PQ-3769-son qaroriga binoan 9 ta oliy o‘quv yurtida, jumladan, O‘zbekiston davlat jahon tillari universitetida ham kechki ta’lim yo‘nalishi ochildi.
2020-2022 yillarda Azizov Ulug‘bek Botirovich O‘zbekiston davlat jahon tillari universitetiga rektor etib tayinlandi.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 16-apreldagi “Sharqshunoslik sohasida kadrlar tayyorlash tizimini tubdan takomillashtirish va ilmiy salohiyatni oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PQ-4680-son qarorida sharqshunoslik sohasida xalqaro standartlarga muvofiq kompleks bilimlarga ega malakali kadrlar tayyorlash sifatini tubdan yaxshilash, ilm-fanni jadal rivojlantirish, professor-o‘qituvchilarning salohiyatini, pedagogik mahoratini uzluksiz oshirib borish, talaba-yoshlarni sharqona qadriyatlar asosida tarbiyalashni takomillashtirish maqsadida universitetda Sharq fakulteti ochildi.
Ta’lim sohasini tubdan takomillashtirish davr talabiga aylangan. Ushbu talabdan kelib chiqqan holda, ta’lim sohasidagi munosabatlarni tartibga soluvchi qonunlar qabul qilinmoqda. Jumladan, O‘zbekiston Respublikasining “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonuni 2020-yil 23-sentyabr kuni qabul qilingan bo‘lib, uning maqsadi ta’lim sohasidagi munosabatlarni tartibga solishdan iborat.
O‘zbekiston davlat jahon tillari universitetining xalqaro nufuzining ortishida, yangi mutaxassisliklar ochilishida 2023-yilda rektor etib tayinlangan Tuxtasinov Ilhomjon Madaminovichning xizmatlari katta bo‘lmoqda.
Ilmiy kadrlar tayyorlash, yangi mutaxassisliklar bo‘yicha doktorantura ochishda, talabalar sonining ortishida yangi rahbarning sa’y-harakatlari katta bo‘lmoqda. Universitetning tashqi va ichki ko‘rinishi butunlay yangidan ta’mirdan chiqarilib, zamon talabiga mos texnik vositalar bilan ta’minlandi.
O‘zbekistonning xalqaro hamjamiyatga integratsiyalashuvi, fan-texnika va madaniyatning tez suratlar bilan rivojlanishi, yosh avlodning dunyodagi tengdoshlari bilan raqobatdosh bo‘la olish vazifasi chet tillar o‘qitilishini yanada yaxshilashga, uni zamon talablariga mos ravishda takomillashtirishga, o‘qituvchi-professorlar va talabalar huquqlarini himoya qilishga doir me’yoriy-huquqiy hujjatlar ishlab chiqish va muntazam boyitib borish dolzarb vazifa bo‘lib qolmoqda.
